Uiteenvallen van de USSR

De politiek van Gorbatsjov leidde tot een sterke toenadering van het Oostblok tot het Westen, maar vooral tot het uiteenvallen van de Sovjet-Unie.

Oekraïne verklaart haar soevereiniteit.

Mislukte poging KGB tot staatsgreep in Litouwen.

Boris Leltsin werd met 57,3 % van de stemmen de eerste direct verkozen president van de Russische Federatie.

Pogingen van M. Gorbatsjov om het uiteenvallen van de USSR te verhinderen of een klemer Sovjet-Unie in een andere vorm te scheppen, leiden tot grote ontevredenheid van zijn partijgenoten, KGB en militairen. In augustus 1991 werd de ratificering van het Unieverdrag verhinderd door de staatsgreep van behoudsgezinde krachten en de internering van Gorbatsjov op de Krim.

De weerstand van de Russische regering onder leiding van Jeltsin en het gebrek aan steun voor de opstandelingen in het leger deden de staatsgreep na drie dagen mislukken.

Mislukte poging van de Communistische topfunctionarissen tot staatsgreep verzwakte positie van Gorbatsjov en rol van Boris Jeltsin versterkte. De politieke invloed van Jeltsin was aanzienlijk gestegen ten opzichte van de macht van Gorbatsjov.

Tijdens een jachtpartij vormden de republieken: Rusland (Jeltsin), Oekraïne (Kravtsjoek) en Wit-Rusland (Schoesjkevitsj), achter de rug van Gorbatsjov, de kern van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS) dat twee weken later uitgebreid werd met acht andere staten.

Na de oprichting van de GOS legde Michail Gorbatsjov zijn functie neer en hield de USSR op te bestaan. De Sovjet-Unie viel uiteen in enkele staten, die deel uitmaakten van de vroegere 15 unierepublieken. Deze republieken met eigen parlementen en regeringen waren de Russische Socialistische Federatieve Sovjetrepubliek (RSFSR), Oekraïne. Wit-Rusland. Armenië. Azerbeidzjan. Georgië'. Turkmenistan, Oezbekistan, Tadzjikistan. Kazakstan. Kirgizstan. Moldauwische. Estlandse. Letlandse en Litouwse Socialistische Sovjetrepubliek (SSR). Binnen de unierepublieken waren verschillende autonome aaneengesloten nationaliteiten: 20 autonome socialistische Sovjetrepublieken [USSR, acht autonome gebieden [AG] en tien nationale en kleme volksstammen).

Definitieve eind van Koude Oorlog. Het uiteenvallen van de Sovjet-Unie betekende het einde van de Koude oorlog en de opheffing van het Warschau Pact. Die organisatie had vele problemen, zoals de onzekere verhouding van de hervormingsgezinde staten en zware economische crisissen. Ook de oorlog in Joegoslavië" staat in verband met de diepgaande veranderingen in het Oosten.

De USSR viel uit elkaar en gaat op in de Gemeenschap van Onafhankelijke Staten (GOS). De GOS is de in 1991 door twaalf voormalige sovjetrepublieken opgerichte staten bond. Opgericht als hoogste machtsorgaan. Deze hervormingspolitiek kon het streven naar onafhankelijkheid van enkele republieken evenwel niet verhinderen.