Koude Oorlog (1946-1991)

Na de Tweede Wereldoorlog waren er twee supermachten in de wereld:

• De Verenigde Staten (met de westerse, kapitalistische landen)

• De Sovjet-Unie (met de oostelijke, communistische landen)

Tussen deze twee groepen ontstond veel wantrouwen en spanning. Ze vochten niet echt tegen elkaar met soldaten, maar probeerden elkaar op andere manieren te overtreffen. Daarom noemen we het een “Koude Oorlog” — er was geen directe oorlog, maar het leek er soms wel op.

Het IJzeren Gordijn

In 1946 gebruikte de Britse leider Winston Churchill voor het eerst de term “IJzeren Gordijn”.  Hij bedoelde daarmee de scheiding tussen Oost- en West-Europa:

• In het westen waren landen met democratie en vrije economieën.

• In het oosten had de Sovjet-Unie de macht, met landen die door het communisme werden bestuurd.

Wapenwedloop en angst

Beide kanten wilden de sterkste zijn, vooral met kernwapens en raketten.

De angst was groot dat één fout een nucleaire oorlog zou veroorzaken.

Toch durfden de VS en de Sovjet-Unie elkaar niet rechtstreeks aan te vallen, uit vrees dat de hele wereld zou worden vernietigd.

Oorlogen in andere landen

De twee machtsblokken voerden geen directe oorlog tegen elkaar, maar steunden wel andere landen in conflicten.

Zo vochten hun bondgenoten in:

• Korea (1950–1953)

• Vietnam (1955–1975)

• Landen in Afrika en Zuid-Amerika, zoals Nicaragua

Deze oorlogen werden deel van de strijd tussen oost en west.

De Cubacrisis en het ruimteschild

In 1961 kwam de wereld bijna in een echte kernoorlog terecht tijdens de Cubacrisis. De Sovjet-Unie had raketten op Cuba geplaatst, vlak bij de VS. Na dreigementen over en weer trokken de Russen de raketten uiteindelijk terug.

In de jaren ’80 kwam er opnieuw spanning toen de Amerikaanse president Ronald Reagan een ruimteschild (SDI) wilde bouwen. De Sovjet-Unie was bang dat dit hun raketten nutteloos zou maken.

Periode van ontspanning

Toch kwam er daarna langzaam ontspanning, ook wel een “dooi” genoemd. De leiders van beide landen spraken over minder wapens en meer samenwerking.

De Sovjetleider Mikhail Gorbatsjov voerde vernieuwingen in:

• Glasnost (meer openheid)

• Perestrojka (hervorming van de economie)

Hierdoor veranderde de Sovjet-Unie sterk en viel het communistische systeem uit elkaar.

Einde van de Koude Oorlog

In 1990 verklaarden de leiders van beide machtsblokken dat de Koude Oorlog voorbij was. Een jaar later, in 1991, viel de Sovjet-Unie uiteen in losse landen.

Ook het Warschaupact, de militaire samenwerking van de communistische landen, werd opgeheven.

De lange periode van spanning tussen oost en west was daarmee definitief voorbij.